اهمیت جلبک ها در آبزی پروری

اهمیت جلبک ها در آبزی پروری

جلبک ها گروه متنوع و ساده شبه گیاهی هستند که برای ذخیره انرژی فتوسنتز می کنند. هر چند در تقسیم بندی سنتی به عنوان گیاهان دسته بندی شده بودند ولی آنها حد واسط باکتری ها و یوکاریوت ها هستند. جلبک ها از تک سلولی تا چند سلولی با ساختار نسبتا پیچیده (علف های دریایی) دیده می شوند. همه آنها فاقد برگ، ریشه، گل و سایر اندام های ساختمانی گیاهان عالی تر هستند. بواسطه اینکه فتواتوتروف هستند از آغازیان متمایز می شوند، هرچند در بعضی از گروه ها براحتی قابل تفکیک نیستند.

بعضی از گروه ها میکسوتروفیک هستند و انرژی خود را از طریق فتوسنتز و جذب کربن آلی توسط اسموتروفی، مزوتروفی یا فاگوتروفی بدست می آورند. بعضی از گونه های تک سلولی تمام انرژی خود را از منابع خارجی تامین می کنند و قسمت های فتوسنتز کننده را کمتر دارند و یا اصال ندارند(2007, Choonawala).
قرنهاست که انسان از ریز جلبک های طبیعی استفاده بسیاری می برد. در آسیا از نوستوک و در آفریقا و آمریکای شمالی از اسپیرولینا از نظر بیوتکنولوژی ریزجلبک ها توان بالایی برای تولید محصولات بسیار مختلف غذایی، صنعتی، شیمیایی، ترکیبات درمانی، محلول های زیست دارویی ،تولید رنگدانه های طبیعی، سوخت های زیستی و مکمل های رژیمی دارند (2007, Costa and Andrade).

 استفاده های میکروارگانیسم ها

از میکروارگانیسم ها استفاده های بسیار زیادی می شود اما جهت کارهای پژوهشی، میکروارگانیسم مربوطه اول باید نسبت به انسان یا حیوانی که آن را مصرف می کند غیر بیماری زا باشد. ثانیا باید ارزش غذایی قابل قبولی داشته باشد و بویژه از نظر پروتئین غنی باشد. ثالثا فاقد ترکیبات سمی یا آلرژن باشد و هزینه های تولید آن پائین و مقرون به صرفه بوده و از طرفی کشت و تولید آن و سایر فرایندهای جداسازی و تخلیص آن ارزان باشند(برزآبادی فراهانی،1377.)

بسیاری از جانوران دریازی توانایی تولید اسیدهای چرب ضروری با زنجیره طولانی را به میزان کافی برای رشد و بازماندگی ندارند و از این جهت به جلبک ها وابسته هستند. ریزجلبک های دریایی غیر سمی مانند Isocrysis, Nannochloropsis و …. به عنوان منبع غذایی برای حداقل بعضی مراحل سیکل زندگی اکثر موجودات دریازی پرورشی هستند. جلبک ها 75 درصد از انرژی نورانی را به انرژی شیمیایی تبدیل
می کنند و تولید کننده های اصلی اکوسیستم آبی هستند. برای مثال 50 نوع ماهی از جلبک اوسیالتوریا، تغذیه می کنند(معصومی زاده،1383).

مشهورترین گونه های جلبکی

در حال حاضر مشهورترین گونه های جلبکی مورد استفاده در آبزی پروری عبارتند از:

Nannochlropsis  oculata میکرون4-2

Tetraselmis chui  میکرون 10-7

Isochrysis galbana میکرون 7-5

Dunaliella teriolecta میکرون9-7

Chaetoceros gracilis میکرون 8-6

چندین گونه از کلرلاها قطر 9-3 میکرون

اغلب گونه ها براساس اندازه، ارزش غذایی و راحتی کشت در اقلیم و شرایط محل مورد استفاده انتخاب می شوند(هوف و اسنل ،1387).

کاربردهای جلبک ها و سیانوباکترها

بطور کلی جلبک ها و سیانوباکترها کاربردهای فراوانی دارند، که یکی از کاربردهای آنها، بدست آوردن پروتئین از آن هاست. پروتئین تک یاخته (SCP) اصطلاحا به سلول ها یا پروتئین های استخراج شده از میکروارگانیسم هایی اطلاق می شود که در مقیاس بزرگ رشد داده شده اند و برای مصارف غذائی انسان و یا خوراک دام، طیور و آبزیان مورد استفاده قرار می گیرند. برای تولید SCP از میکروارگانیسم های مختلف تک سلولی و چند سلولی نظیر باکتری ها، جلبک های تک سلولی و جلبک های رشته ای، قارچ های تک پرگنه ای یا مخمرها و قارچ های رشته ای استفاده می گردد.

اهمیت جلبک ها در آبزی پروری

مزیت های استفاده از جلبک ها

در مقایسه با روش های معمولی تولید پروتئین، استفاده از جلبک ها مزیت های زیادی دارد از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1 -میکروارگانیسم ها قدرت تکثیر زیادی دارند. در نتیجه میزان پروتئین حاصله خیلی زیاد و حدود 30تا 80 درصد از وزن خشک توده را تشکیل می دهد.

2 -میکروارگانیسم ها قادرند از منابع آلی یا منابع کربنی مختلفی استفاده نموده و لذا می توان برای کشت آنها از مواد آلی مختلفی نظیر متانول، اتانول، هیدروکربن های نفتی و حتی ضایعات کشاورزی و صنعتی نیز استفاده کرد.

3 -بازده تولید این میکروارگانیسم ها بالا بوده و دستگاه های تولید کننده آنها فضای محدودی را اشغال می کند.

4 -تولیدات این گونه میکروارگانیسم ها بستگی به فصل و شرایط آب و هوائی ندارد و لذا کشت آنها نسبتا آسان است.

اسپیرولینا platensis Spirulina

عموما از سیانوباکترهایی نظیر اسپیرولینا و از جلبک های سبز مثل کلرلا و سندسموس پروتئین تک یاخته تهیه می گردد. علاوه بر پروتئین، آنها حاوی ویتامین ها و چربی های غیر اشباعی نظیر ایکوزاپنتانوئیک اسید و دوکوزاهگزانوئیک اسید هستند (برزآبادی فراهانی،1377).

اسپیرولینا platensis Spirulina سیانوباکتر فتوسنتز کننده ای است که در بسیاری از کشورهای گرمسیری و نیمه گرمسیری و مناطق معتدله به منظور تغذیه انسان و حیوانات بصورت تجاری کشت داده شده است(2007., al et Kim) .این محصول تجاری بدلیل مواد مغذی با ارزش، به عنوان منبعی غنی از پروتئین و ویتامین هاست که در صنعت داروسازی، مواد غذایی و شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرد(Volkmann et al., 2008).

اینجا بخوانید :: بهترین ماهی برای درست کردن ماهی رولی

شرایط رشد اسپیرولینا 

اسپیرولینا، چند سلولی و رشته ای است که در محدوده پی اچ 8/3 تا 11 و دمای بیش از C 20º رشد بهینه دارد. طول آن در شرایط مساعد به 1-0/5 میلیمتر می رسد. قطر سلول در سلول های کوچک تر 1 تا 3 میکرون و در گونه های بزرگتر 3 تا 12 میکرون می باشد (2004, Swalaha & Choonawala).
امروزه تولید تجاری اسپیرولینا در مکزیک، تایوان، تایلند، کالیفرنیا، هند، ایتالیا، ژاپن بخوبی انجام می شود و محصول خشک شده آن مورد استفاده های فراوانی دارند. تولید اسپیرولینا در مقیاس بزرگ در سیستم های باز، سیستم های لوله ای بسته و فتوبیوراکتورهای استوانه ای انجام می شود. هر کدام از این روش ها دارای فواید و مضراتی هستند(2007, Choonawala).

اهمیت جلبک ها در آبزی پروری

غذایی برای آینده

از اسپیرولینا به عنوان “غذایی برای آینده” یاد شده است زیرا قابلیت سنتز بصورت مواد غذایی متراکم با کیفیت بالا را داشته و نسبت به سایر جلبک ها کارایی بیشتری دارد(2000, Henrikson) .اسپیرولینا در تغذیه ماهیان به منظور رشد بهتر، افزایش کیفیت رنگ و بقاء ماهی بکار برده شده است (برزآبادی فراهانی، 1373).